Strenger beleid rondom vrijstellingen leerplicht
In de gemeente Woensdrecht zijn er jaarlijks zo’n 300 tot 350 jongeren tussen 5 en 18 jaar die niet in Nederland maar in het buitenland (vaak België) naar school gaan. Omdat zij wel woonachtig zijn in Nederland vallen zij onder de Nederlandse leerplichtwet en moet er vrijstelling aangevraagd worden om onderwijs in het buitenland te mogen volgen. Gebeurt dit niet – en dat is jaarlijks ongeveer 70 keer
het geval – dan is er sprake van een overtreding van de leerplichtwet. Vanaf volgend schooljaar hanteert de gemeente Woensdrecht een strenger beleid om dit aantal naar beneden brengen en ervoor zorgen dat alle kinderen in beeld zijn.
Het RBL West-Brabant (Regionaal Bureau Leren) publiceert jaarlijks cijfers met alle belangrijke informatie over het uitgevoerde leerplichtbeleid tijdens het afgelopen schooljaar. Gemeente Woensdrecht valt elk jaar op door het relatief hoge aandeel vrijstellingen. In het schooljaar 2022-2023 ging het bijvoorbeeld om 40,19% van alle vrijstellingen in de regio.
Vrijstelling nodig
Gezinnen die in Nederland wonen, vallen onder de Nederlandse Leerplichtwet. Volgens deze wet mogen ouders/verzorgers zelf kiezen waar ze hun kinderen naar school laten gaan; dat mag ook in het buitenland, zoals België. Ze moeten echter wel een ‘vrijstelling onderwijs buitenland’ aanvragen. Gebeurt dit niet, dan is er sprake van een overtreding.
Deze vrijstelling moet elk jaar opnieuw aangevraagd worden door de ouders/verzorgers. Is hun situatie bekend bij het RBL dan krijgen ze daartoe een verklaring opgestuurd, die ingevuld en ondertekend moet worden door zowel de ouders/verzorgers zelf als de school. Mensen worden bij inschrijving in de gemeente Woensdrecht gewezen op het feit dat kinderen onder de Nederlandse Leerplichtwet vallen.
Alle jongeren in beeld
Staan jongeren niet ingeschreven op een school en is er geen vrijstelling aangevraagd is, dan is er sprake van absoluut verzuim en wordt de leerplichtambtenaar ingezet. Ondanks meerdere pogingen tot contact (tot aan huisbezoek toe) heeft de leerplichtambtenaar aan het einde van het schooljaar in ongeveer 30 casussen geen respons verkregen van ouders/verzorgers.
Vanaf volgend schooljaar hanteert de gemeente Woensdrecht een strenger leerplichtbeleid om dit aantal naar beneden te krijgen. Er kan door de leerplichtambtenaar een last onder dwangsom opgelegd worden als reactie uitblijft.
Wat is een last onder dwangsom?
Een last onder dwangsom is een sanctie om een gemaakte overtreding ongedaan te maken. Overtreding van de Nederlandse Leerplichtwet is een zogenaamde ‘duurovertreding’: elke dag dat de betrokkene (ouder en/of leerplichtige) in verzuim komt of blijft, duurt de overtreding voort. Het opleggen van een last onder dwangsom wordt altijd vooraf gegaan door een formele waarschuwing. De hoogte van de last onder dwangsom is €100,- per dag dat het kind niet staat ingeschreven bij een school in Nederland (met een maximum van €5.000,-).
Last onder dwangsom als middel, niet als doel
Wethouder Lars van der Beek (onderwijs) geeft aan: “De Leerplichtwet geldt voor iedere inwoner, ook als je kinderen in het buitenland naar school gaan. De leerplichtambtenaar is nu onevenredig veel administratie en tijd kwijt om ervoor te zorgen dat mensen hun vrijstelling regelen. Een last onder dwangsom creëert misschien wel het urgentiegevoel dat er tot op heden niet bij alle gezinnen, waarvan het kind/de kinderen in het buitenland naar school gaan, is. Het is maatwerk voor de leerplichtambtenaar om te bepalen in welke situaties het opleggen van last onder dwangsom het meest geschikte (handhavings)middel is maar het liefst zien we dat het helemaal niet nodig is.”
Dat Woensdrecht het beleid vanaf volgend schooljaar aanscherpt, wordt ook gemeld aan de nabij gelegen scholen in België, zodat ouders/verzorgers van twee kanten geïnformeerd kunnen worden.