Aardgasvrij wonen

Dat is lastig te zeggen. Uiterlijk in 2050 moeten alle woningen aardgasvrij zijn. Dat lijkt nog ver weg, maar voor zo’n grote verandering is het snel. Op dit moment worden in alle gemeenten in Nederland plannen gemaakt voor het uitfaseren van aardgas. Ze bekijken de komende tijd welke wijken al voor 2030 van het aardgas af kunnen en welke pas later en wat de meest waarschijnlijke alternatieven zijn. Dit is vastgelegd in de transitievisie warmte.

Het is nu al mogelijk om je woning voor te bereiden op een aardgasvrije toekomst. Het goed isoleren van de woning is bijvoorbeeld altijd een goede stap, los van de vraag of de woning in de toekomst elektrisch verwarmd zal worden of via een warmtenet. Immers, hoe beter de woning geïsoleerd is hoe minder energie er nodig is om de woning te verwarmen. Bekijk hier u wat u zelf al kunt doen.

Uiterlijk in 2050 moeten alle woningen in Nederland aardgasvrij zijn. Dat is een grote opgave, die de warmtetransitie wordt genoemd. De gemeente speelt een belangrijke rol als regisseur van deze transitie naar aardgasvrije wijken.

Sommige wijken zullen aangesloten worden op een warmtenet terwijl andere wijken ‘all-electric’ zullen worden (wat betekent dat de woningen volledig verwarmd zullen worden met elektriciteit). Uitgangspunt is dat er na een beslissing van de gemeente over de toekomstige warmte-infrastructuur in de wijk, voldoende tijd moet zijn voor woningeigenaren om de woning aan te passen. Gemeenten zullen met alle betrokken partijen in gesprek gaan om per wijk keuzes te maken en inwoners daarbij betrekken en goed informeren. Naast gemeenten spelen natuurlijk ook andere partijen een rol in de warmtetransitie zoals netbeheerders, energiebedrijven, energie coöperaties, initiatieven van lokale inwoners en woningcoöperaties.

Je kunt je woning aardgasvrij maken op verschillende manieren. Afhankelijk van het bouwjaar en de staat waarin de woning verkeert verschillen de te treffen maatregelen. De eerste stappen richting aardgasvrij zijn:

• Isoleren. De eerste stap is energie besparen. Dat houdt in dat iedere woning goed geïsoleerd moet zijn (vloer, muur, ramen en dak).
• Ventileren. Het is belangrijk om overal in de woning goed te ventileren. Op die manier voorkom je een slecht binnenklimaat met veel vocht in de woning. Dat gaat ten koste van het wooncomfort.
• Zonnepanelen. Met zonnepanelen wek je je eigen stroom duurzaam op. Let op: overweeg zonnepanelen pas als je weet dat het dak goed geïsoleerd is (stap 1).
• Verwarmen zonder aardgas. Het aardgas gaat op termijn verdwijnen waardoor we de woning op een andere manier moeten gaan verwarmen. 
• En nog veel meer: bekijk hier wat je nog meer kunt doen.

De drie meest voorkomende duurzame ‘alternatieven’ voor aardgas zijn op dit moment:

• Warmtenetten: een warmtenet maakt gebruik van restwarmte uit bijvoorbeeld de industrie. Via een netwerk van leidingen onder de grond kan dat warme water worden gebruikt om onze woningen te verwarmen. Warmtenetten kunnen een hoge- en een lage temperatuur hebben. Vooral stedelijke gebieden zijn interessant voor een warmtenet gezien het grotere aantal woningen dat nodig is om een warmtenet financieel rendabel te laten zijn.
• Elektrische verwarming: niet elk gebied is geschikt voor een warmtenet. Voor ‘losse’ woningen en meer afgelegen gebieden is aansluiting op een warmtenet vaak niet mogelijk of rendabel. Deze woningen zullen in de toekomst eerder volledig elektrisch verwarmd worden. Dit wordt in vaktermen ‘all-electric’ genoemd: dit is de verzamelnaam voor oplossingen waarbij warmte wordt geproduceerd met elektriciteit. Voorbeelden zijn een warmtepomp of zonneboiler die water verwarmen of infraroodpanelen die een ruimte verwarmen. Warmtepompen vereisen een goed geïsoleerde woning en lage temperatuur verwarming.
• Groen/hernieuwbaar gas: dit is een duurzaam opgewekt gas. De bekendste vorm van groen gas is biogas. Omdat er (nog) niet veel biogas beschikbaar is, wordt deze oplossing vooral toegepast wanneer andere duurzame energiebronnen geen uitkomst bieden. Bijvoorbeeld in het geval van monumenten waarbij de mogelijkheden tot energiebesparing beperkt zijn. Een andere mogelijkheid is het verwarmen van onze woningen met waterstofgas. Hier vindt op dit moment nog onderzoek naar plaats.

Dat is sterk afhankelijk van het woningtype, het bouwjaar en de mate waarin er in het verleden al energiebesparende maatregelen zijn genomen. De kosten lopen uiteen van enkele duizenden euro’s voor een redelijk nieuwe woning (nieuwbouw is al aardgasvrij) tot € 50.000 of meer voor woningen van voor 1930. Over het algemeen geldt: hoe ouder de woning, hoe hoger de kosten (maar ook de te behalen comfortwinst na verduurzaming). Daarnaast zijn de kosten ook deels afhankelijk van de manier waarop de woning verwarmd zal gaan worden (elektrisch, warmtenet of met hernieuwbaar/groen gas).

Als je nu kookt met aardgas zal je in de toekomst overstappen op koken op elektriciteit. Inductie is dan de meest gangbare optie. Dit is namelijk de meest veilige en energiezuinige vorm van elektrisch koken. Ten opzichte van koken op aardgas zijn de verschillen kleiner dan vaak wordt gedacht. Het belangrijkste verschil tussen koken op gas en inductie is dat je niet langer op open vuur kookt.

Ga je nu investeren in een nieuwe keuken? Houdt er dan rekening mee dat het aardgas gaat verdwijnen. Het is zonde als je achteraf dan alsnog aanpassingen moet doen om over te stappen op elektrisch koken.

Dat hangt af van het alternatief voor aardgas dat in jouw buurt komt. Als je aangesloten wordt op een warmtenet heb je geen cv-ketel meer nodig. Je huis wordt dan verwarmd door een netwerk van leidingen met warm water dat je huis binnen komt. Ga je je woning verwarmen met een warmtepomp? Dan zijn er 2 mogelijkheden. Je kunt kiezen voor een hybride warmtepomp. Die werkt samen met je huidige cv-ketel. De cv-ketel neemt het over van de warmtepomp op de koude winterse dagen. Kies je voor een volledig elektrische warmtepomp? Dan kan de cv-ketel de deur uit. Als je gaat verwarmen met groen gas kan je de cv-ketel behouden.

Een warmtepomp is qua grootte vergelijkbaar met een koelkast. Vaak heeft een warmtepomp een binnen- en buitengedeelte. Het binnengedeelte kan je meestal kwijt op de plek van de huidige ketel (of er naast) of bijvoorbeeld in een kast. Het buitengedeelte kan in de tuin, aan de gevel of op het dak of balkon worden geplaatst. De buitenunit van een warmtepomp is te vergelijken met een airco-unit. Deze maakt ook wat geluid. De mogelijke overlast is vaak goed te verhelpen door een geluiddempende omkasting.